Tijd voor oprecht begrijpen
Alles moet groter, alles moet beter, alles moet altijd sneller, dynamischer en succesvoller. Op alles een antwoord, altijd “in control”, stijgende rendementen en geen tijd voor twijfel. Managers als almachtig kapitein op de brug van het schip. Alles is helder, alles is maakbaar en alles is beheersbaar. De wereld van de zekerheid. Je zou met goed recht kunnen claimen dat dit het dominante perspectief is van waaruit Westers management sinds jaar en dag opereert. Het perspectief dat de Westerse Business School hanteert in haar onderzoek en haar onderwijs en het perspectief van waaruit de grote consultancy firma’s hun praktijk inrichten.
Maar klopt dat nou wel? Is dat nou zo? Missen we niet iets? Kan de wereld zo eenvoudig zijn? Het antwoord luidt natuurlijk: NEE. Zo eenvoudig is de wereld niet. De echte wereld is, in tegenstelling tot de abstracte wereld van de spreadsheets en de powerpoints, vele malen complexer, sneller en dynamischer. De echte wereld is niet maakbaar en hij is niet voorspelbaar. De echte wereld is onzeker. De echte wereld houdt zich niet aan de abstracte regels en modellen van de management literatuur. De echte wereld is complex. Die complexiteit zal de komende jaren alleen maar toenemen. Digitalisering, verandering van waardenpatronen, transparantie, verzadiging en leefbaarheid zijn slechts een paar van de vele onderwerpen die ons “zakendoen” oneindig veel complexer en dynamischer maken.
Onze natuurlijke neiging is om die complexiteit en die dynamiek “op te lossen”. We gaan meer analyseren, harder rekenen, er nog eens naar kijken en we bouwen big data. Alles in een poging de complexiteit op te lossen. Haar weg te nemen. Want dat waren we nou eenmaal zo gewend in de maakbare wereld. Maar complexiteit laat zich niet oplossen. Dat laat de wiskunde goed zien: een wiskundige formule die complexiteit uitdrukt is niet op te lossen, is fundamenteel niet voorspelbaar of beheersbaar.
Nee, we moeten die complexiteit niet wegnemen. We moeten haar niet met meer regels tegemoet treden, we moeten haar niet dooddrukken in vermeende voorspelbaarheid en zekerheid. We moeten haar omarmen. Grote vragen lossen zich op door ze tegemoet te treden, ze te omarmen, ze je eigen te maken, ze in al hun complexiteit te doorgronden en er dan mee om te leren gaan. Geen tekstboek oplossingen maar waarachtige antwoorden op echte vragen. Antwoorden die ontstaan in directe interactie met onze complexe context, antwoorden die ontstaan vanuit oprecht begrijpen en oorspronkelijk denken. Antwoorden die niet van bovenaf ontstaan maar die van onderaf mogen groeien, daar waar onze organisaties contact hebben met de echte wereld.
Dat heeft enorme consequenties voor de manier waarop we strategische keuzes maken, voor de manier waarop organisaties zich ontwikkelen en leiderschap in organisaties zich manifesteert. Dichterbij de realiteit, loslaten, pragmatiek, onmacht, onvoorspelbaarheid, eigen dynamiek, zelfontwikkeling, levenskans, stakeholder value, ruimte voor people, planet en profit, sociaal netwerk en gemeenschappelijkheid, gezamenlijk inner purpose, authenticiteit, eerlijkheid en toegankelijkheid, ruimte voor de menselijke maat en “met mate” en permanente ontwikkeling, allemaal begrippen die onderdeel zijn van omgaan met de complexiteit van de hedendaagse wereld.